Zgodnie z art. 32 k.k. karami są: grzywna, ograniczenie wolności, pozbawienie wolności, 25 lat pozbawienia wolności oraz dożywotnie pozbawienie wolności. Charakterystykę każdego typu kary znajdziesz w niniejszym artykule.

Art. 32 k.k.

Jak zostało przywołane na wstępie artykułu, odpowiedzi co do typów kar należy poszukiwać w art. 32 k.k. Przepis ten wymienia enumeratywnie kary, które może orzec sąd. Ustawodawca wyróżnił 5 rodzajów kar.

Art. 32. Karami są:

1) grzywna;
2) ograniczenie wolności;
3) pozbawienie wolności;
4) 25 lat pozbawienia wolności;
5) dożywotnie pozbawienie wolności.

Jak wynika z przytoczonego wyżej przepisu karami są: grzywna, ograniczenie wolności, pozbawienie wolności, 25 lat pozbawienia wolności oraz dożywotnie pozbawienie wolności.

Grzywna

Grzywnę wymierza się w stawkach dziennych, określając liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki.
Najniższa liczba stawek wynosi 10, a najwyższa 540 (jeżeli ustawa nie stanowi inaczej).

Ustalając stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę:

dochody sprawcy,

jego warunki osobiste, rodzinne,

stosunki majątkowe i

możliwości zarobkowe.

Stawka dzienna nie może być niższa od 10 złotych, ani też przekraczać 2.000 złotych.

Grzywna obok kary pozbawienia wolności

Warto mieć na uwadze, że sąd może wymierzyć grzywnę także obok kary pozbawienia wolności. Jednakże dotyczy to wyłącznie takich czynów, których sprawca dopuścił się w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub gdy korzyść majątkową osiągnął.

Z art. 33 § 2 k.k. wynika, że nawet jeśli sprawca dopuścił się czynu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub gdy korzyść majątkową osiągnął, to nie przesądza to jeszcze o zastosowaniu wobec tego sprawcy kary pozbawienia wolności oraz grzywny. Użyte słowo „może” świadczy o tym, iż jeśli taki czyn ma miejsce to zastosowanie grzywny obok kary pozbawienia wolności jest możliwe (fakultatywne), ale nie obowiązkowe (obligatoryjne).

Ograniczenie wolności

Kara ograniczenia wolności trwa najkrócej miesiąc, najdłużej 2 lata, a wymierza się ją w miesiącach i latach (jeżeli ustawa nie stanowi inaczej).

W chwili obecnej k.k. wyróżnia dwa sposoby wykonywania kary ograniczenia wolności. Kara ograniczenia wolności może polegać na:

obowiązku wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne lub

potrąceniu od 10% do 25% wynagrodzenia za pracę w stosunku miesięcznym na cel społeczny wskazany przez sąd.

Nieodpłatna, kontrolowana praca na cele społeczne jest wykonywana w wymiarze od 20 do 40 godzin w stosunku miesięcznym.

Potrącenie wynagrodzenia za pracę może być orzeczone wobec osoby zatrudnionej. Pamiętaj, że w okresie, na jaki zostało orzeczone potrącenie, jako skazany nie możesz rozwiązać bez zgody sądu stosunku pracy.

Powyższe obowiązki orzeka się osobno, ale mogą one być także orzeczone łącznie.

W czasie odbywania kary ograniczenia wolności skazany:

nie może bez zgody sądu zmieniać miejsca stałego pobytu,

ma obowiązek udzielania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary.

Wymierzając karę ograniczenia wolności, sąd może orzec świadczenie pieniężne (wymienione w art. 39 pkt 7 k.k.) lub obowiązki, o których mowa w art. 72 § 1 pkt 2-7a k.k.

Obowiązki, o których mowa w art. 72 § 1 pkt 2-7a k.k. to:

przeproszenie pokrzywdzonego,

wykonywanie ciążącego na skazanym obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby,

wykonywanie pracy zarobkowej, do nauki lub przygotowania się do zawodu,

powstrzymanie się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających,

poddanie się terapii uzależnień,

poddanie się terapii, w szczególności psychoterapii lub psychoedukacji,

uczestnictwo w oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych,

powstrzymanie się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach,

powstrzymanie się od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami w określony sposób lub zbliżania się do pokrzywdzonego lub innych osób.

Pozbawienie wolności – granice kary

Karę pozbawienia wolności wymierza się w miesiącach i latach.

Kara pozbawienia wolności trwa najkrócej miesiąc. Najdłuższy wymiar kary pozbawienia wolności (oprócz kary 25 lat pozbawienia wolności oraz kary dożywotniego pozbawienia wolności) wynosi 15 lat.

Grzywna lub kara ograniczenia wolności zamiast kary pozbawienia wolności

Jeżeli ustawa przewiduje zagrożenie karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 8 lat, można zamiast tej kary orzec grzywnę albo karę ograniczenia wolności, o których była mowa wyżej.

Kara ograniczenia wolności wraz z karą pozbawienia wolności

W sprawie o występek (jest nim czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych albo powyżej 5 000 złotych, karą ograniczenia wolności przekraczającą miesiąc albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc) zagrożony karą pozbawienia wolności, niezależnie od dolnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego w ustawie za dany czyn, sąd może orzec jednocześnie karę pozbawienia wolności w wymiarze nieprzekraczającym 3 miesięcy. Jednakże, jeżeli górna granica ustawowego zagrożenia wynosi przynajmniej 10 lat – 6 miesięcy, oraz karę ograniczenia wolności do lat 2. W pierwszej kolejności wykonuje się wówczas karę pozbawienia wolności, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Obniżenie lub obostrzenie kary

Wyżej wymienione przedziały czasowe i kwotowe każdej z kar dotyczą sytuacji typowych. Nie można jednakże zapomnieć o tym, iż kodeks karny przewiduje w sytuacjach nadzwyczajnych obniżenie lub nadzwyczajne obostrzenie kary.

Jeżeli ustawa przewiduje obniżenie albo nadzwyczajne obostrzenie górnej granicy ustawowego zagrożenia, a ustawowe zagrożenie obejmuje więcej niż jedną z kar wymienionych w art. 32 pkt 1-3 (grzywna, ograniczenie wolności, pozbawienie wolności), obniżenie albo obostrzenie odnosi się do każdej z tych kar.

Kara nadzwyczajnie obostrzona nie może przekroczyć 810 stawek dziennych grzywny, 2 lat ograniczenia wolności lub 20 lat pozbawienia wolności. Karę pozbawienia wolności wymierza się w miesiącach i latach.