Zadatek czy zaliczka – co będzie lepsze?

Zadatek i zaliczka choć brzmią podobnie i mają zbliżony cel w postaci zabezpieczenia wykonania umowy, to jednak różnią się znacznie w skutkach. Wiele osób traktuje te pojęcia jako synonimy, co jest błędne. Istotna różnica między zadatkiem a zaliczką widoczna jest wtedy, gdy druga strona nie wykona świadczenia wynikającego umowy.

Czym różni się zadatek od zaliczki?

Najważniejszą funkcją zadatku jest to, że w razie niewykonania umowy druga strona może od umowy odstąpić i zachować otrzymany zadatek. Jeśli umowy nie wykona strona, która otrzymała zadatek przy zawarciu umowy, to wpłacający zadatek może od umowy odstąpić i żądać sumy dwukrotnie wyższej.

Można to zobrazować na dwóch przykładowych stanach faktycznych:
1) Wpłaciłeś zadatek i nie wykonałeś umowy – zadatek zostaje zatrzymany przez drugą stronę, która odstąpiła od umowy.
2) Wpłaciłeś zadatek, a druga strona nie wykonała umowy – możesz wówczas odstąpić od umowy i żądać od niej zapłaty dwukrotności kwoty zadatku.

W przypadku zaliczki nie skorzystasz z powyższego uprawnienia. Zatem, niezależnie od tego, kto nie wykonał umowy, zaliczka podlega zwrotowi.

Zdarzają się jednak takie sytuacje, gdzie pomimo wpłaty zadatku podlega on zwrotowi. Odpada wówczas również obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej. Dzieje się tak w razie rozwiązania umowy, braku odpowiedzialności strony za niewykonanie umowy czy też obopólnego ponoszenia tejże odpowiedzialności przez strony.

Co lepsze?

Nie da się odpowiedzieć jednoznacznie na pytanie bez znajomości konkretnego stanu faktycznego sprawy. Pewnym jest to, że zadatek wiąże strony umowy znacznie bardziej niż zaliczka. Chociażby możliwość zatrzymania zadatku, czy też uprawnienie do dochodzenia kwoty dwukrotnie wyższej sprawia, że każdej ze stron zależy na wykonaniu umowy. Tym bardziej, że uregulowania dotyczące zadatku są niezależne od faktu wystąpienia szkody.

Umów należy dotrzymywać. W praktyce bywa jednak różnie. Nie mając pewności co do tego, czy wykonasz świadczenie, korzystniejsze będzie dla Ciebie wpłacenie/otrzymanie zaliczki. Inaczej będzie w przypadku, gdy jesteś przekonany o tym, że wykonasz swoje zobowiązanie. Wówczas warto określić w umowie dokonaną wpłatę jako zadatek. Dzięki temu w razie niewykonania umowy przez drugą stronę zadatek zatrzymasz (jeśli go przyjąłeś), albo będziesz mógł żądać zapłaty jego dwukrotności (jeśli go wpłaciłeś).