Zawezwanie do próby ugodowej jest rodzajem postępowania pojednawczego przed sądem, w którym jedna ze stron wzywa drugą do zawarcia ugody o określonej treści. Czy wiele takich postępowań kończy się zawarciem przez strony ugody sądowej? Nie. To raczej pojedyncze przypadki. Zawezwanie odgrywa jednak istotną rolę w kwestii terminu przedawnienia.
Czy zawezwanie do próby ugodowej przerywa bieg przedawnienia?
Odpowiadając krótko: tak. Art. 123 § 1 pkt 1 k.c. wskazuje, że bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem (…) przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia (…) roszczenia. Niewątpliwie zawezwanie do próby ugodowej jest czynnością podjętą przed sądem przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia roszczenia.
Co istotne, przy ocenie, czy doszło do przerwania biegu przedawnienia, nie ma znaczenia, czy podjęta czynność wywołała skutki prawne. Oznacza to, że nie ma znaczenia jak zakończy się postępowanie pojednawcze wywołane zawezwaniem do próby ugodowej, a więc czy doszło do zawarcia ugody, czy też postępowanie zakończyło się stwierdzeniem sądu, że do ugody nie doszło
Jaki jest skutek przerwania biegu przedawnienia?
Po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo. Zakładając, że przerwanie biegu przedawnienia nastąpiło na skutek zawezwania do próby ugodowej, to przedawnienie nie będzie biegło na nowo, dopóki postępowania pojednawcze nie zostanie zakończone. Rozpoczęcie biegu terminu przedawnienia nastąpi wiec wówczas, gdy postanowienie wydane przez Sąd w sprawie o zawezwanie do próby ugodowej będzie prawomocne.
Czy zawezwanie do próby ugodowej zawsze przerywa bieg przedawnienia?
Jak wskazuje Sąd Najwyższy, zawezwanie do próby ugodowej może prowadzić do przerwania biegu przedawnienia roszczenia, jeżeli w treści wniosku w sposób jednoznaczny oznaczono przedmiot żądania i jego wysokość. Złożenie wniosku o przeprowadzenie posiedzenia pojednawczego jest bowiem także dochodzeniem roszczenia, skoro w ten sposób może być osiągnięty cel, jakiemu służy dochodzenie roszczenia poprzez wniesienie pozwu (Wyrok SN z dnia 16 kwietnia 2014 r., V CSK 274/13).
Warto dodać, że zawezwanie do próby ugodowej nie przerwie biegu przedawnienia co do innych roszczeń, które co prawda mogą wynikać z tego samego stosunku prawnego. Zawezwanie nie przerwie też biegu przedawnienia w części przekraczającej kwotę określoną w zawezwaniu. Dlatego też istotne znaczenie ma prawidłowe formułowanie tak przedmiotu, jak i wysokości żądania.
W orzecznictwie można znaleźć też pogląd, że w przypadku, gdy pozwany wykaże, że zamiar wnioskodawcy w zawezwaniu do próby ugodowej ograniczał się jedynie do wywołania skutku w postaci przerwania terminu przedawnienia, to czynność ta nie zostanie uznana za przerywającą bieg przedawnienia (Wyrok SA w Szczecinie z dnia 17 października 2018 r., I AGa 158/18).
Kilkukrotne zawezwania do próby ugodowej
Wierzyciele próbują też przerywać bieg przedawnienia poprzez kilkukrotne zawezwania do próby ugodowej. Żaden przepis procedury cywilnej nie zabrania wielokrotnego korzystania tej instytucji. W judykaturze potwierdza się, że każda taka czynność przerywa bieg przedawnienia (np. Wyrok SA w Gdańsku z dnia 14 czerwca 2013 r., I ACa 74/13). Są jednakże również stanowiska przeciwstawne, w których wskazuje się, iż „nie można uznać, aby prawnie dopuszczalne było przerywanie biegu terminu przedawnienia w nieskończoność przy pomocy kolejnych wniosków o zawezwanie do próby ugodowej” (Wyrok SA w Warszawie z dnia 6 czerwca 2014 r., I ACa 12/14). W innym judykacie Sąd stwierdził, że ponowny wniosek w trybie postępowania pojednawczego, złożony ostatniego dnia upływu terminu przedawnienia przerwanego już uprzednio wcześniejszym analogicznym wnioskiem jest nadużyciem prawa i nie korzysta z ochrony (Wyrok SA w Warszawie z dnia 16 stycznia 2014 r. I ACa 1194/13).
Autor: Paweł Dziennik
Jestem adwokatem. Masz pytania? Pisz śmiało. 😉
